Kurumsallaşmanın kısa bir tanımını yaparsak; Kurumsallaşma; bir işletmenin, faaliyetlerini kişilerin varlığına bağımlı olmadan sürdürebilmesini ve geliştirebilmesini sağlayan bir yapı oluşturması olarak tanımlanabilir. Bunun temel amacı, firmanın patron, yönetici, kritik personel vb. kişilerden bağımsız hale gelmesi ve sürekliliğinin sağlanmasıdır.

Şirketlerin kurumsallaşabilmesi için önce şirket hedeflerinin olması, sonra bu hedefe uygun norm kadronun oluşturulması gereklidir. Bu netleştikten sonra prosedür, talimat vb sistemin tam olarak çalışmasını sağlayan düzenlemeler yapılır. Bu süreç tüm çalışanlarla birlikte yapılır. Aksi halde süreç başarısızlıkla sonuçlanır.

Daha sonra iş akış şemaları ve sistem içerisinde kullanılacak formlar netleştirilir. Buraya kadar yapılanlar, şirkette işlerin aksamadan yürümesini sağlamak içindir. Yani, kim, neyi ne zaman nasıl yapacak sorularının cevabı netleşmiş olacaktır.

Bir sonraki aşamada, emir komuta yapısı, yetki ve sorumluluklar matrisi netleştirilir. Yoksa kimin kime ne talimat vereceği belirsiz olacağından kaos söz konusu olur.

Son olarak da çalışan sistemin raporlama ve analizi için gerekli alt yapı oluşturulur. Burada sistemin sağlıklı çalışıp çalışmadığından tutun hedeflere göre başarılı olup olmamaya kadar birçok konuyu kapsayan raporlar üretilerek yönetimin doğru tespitler yapıp, doğru karar vermesinin önü açılır. Temel yapı tamamlandıktan sonra, sağlıklı işlemesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması için iç denetim sistemi kurulmalıdır.

Bütün bu işlemlerin arkasında bir nakit akışı olduğundan, eylem planı ve bu plana bağlı bütçe oluşturulmalıdır.

Buraya kadar kurumsallaşma sürecinin bir bölümünden bahsettik. Tabi ki hepsi bu kadar değil. Örneğin tepe ve ara kademe yöneticilerinin de eğitimle desteklenmesi şart.

Ülkemizde kurumsallaşma neden zor? 

Yukarıda kurumsallaşmanın tanımını yaparken bir ibare kullandık. “işletmenin, faaliyetlerini kişilerin varlığına bağımlı olmadan sürdürebilmesi” ibaresi kurumsallaşmanın ülkemizdeki zorluğunun en önemli nedenidir. Konu ne finansman ne de diğer yetersizliklerle alakalıdır. Konu daha çok firma bensiz yapamasın egosudur. Bu ego hem ara kademe hem de tepe yöneticilerinde fazlasıyla bulunabilmektedir. Aslında bu egonun oluşmasının sebebi de kurumsallaşamamış firmaların iç yönetim adaletsizliği, kariyer planlamalarının olmamasıdır. Ara kademe yöneticisi yerine alternatif bulunduğunda gönderileceği veya daha az ücret alacağı beklentisine girerse kurumsallaşma gerçekleşemez.

Firmalar büyüdükçe çalışanlarını da bu büyümeye uygun bir şekilde daha üst seviye yöneticiliğe hazırlamalı ve terfi sistemini iyi kurgulamalıdır. O zaman bu sorunlar yavaş yavaş azalacaktır.

Özetle söylersek; Kurumsallaşma adaletsiz yönetilen şirketlerde, işten her an atılma korkusu taşıyan ara kademe yöneticilerinin olduğu yapıda gerçekleştirilemez.

Unutmayın yola asfalt döşeyeceksiniz önce altını düzenleyip sağlamlaştırmanız gerekir. Yoksa en ufak yükte veya yağmurda asfalt çöker.

Saygılarımla,
Hikmet Baydar